Туулай туурьс - Тэнгэрийн соёрхол 12 боть
Эрхлэн гаргасан: Болор судар хэвлэлийн газар
- ISBN: 979-99962-1-645-9
- Хавтас: Зөөлөн
- Хэвлэгдсэн он: 2013
- Хуудас: 240
- Хэмжээ: 148*210мм
- Жин: 268
- Үлдэгдэл: Дууссан
Зохиолч Монголын их эзэнт гүрний хамгийн эгзэгтэй үеийг энэ романдаа уран яруу дүрсэлсэн юм. Алс холд Алтан ордны тэртээ Бат хаан, Гүюг хаан хоёр муудалцан тангараг тасарч, Гүюг Эмиль нутагтаа ирж хайрт хатан Огуль Каймыштаа эрхэлж, Нагу, Хурц хоёр агиа эрхлүүлж байтал эцэг хаан Өгөдэйн элч ирж роман эхэлдэг. Зохиолч Бат ханы хорт явуулга Монголын эзэнт гүрний хувь заяанд хар сүүдрээ тусгав гэж үзсэн юм. Өгөдэй, ууган хүүгээ зэмлэж Батын илгээсэн ховын захианд итгэсэн нь Дөргэнэ эхийн санааг зовооно. Чингээд Өгөдэй өвлийн дунд сард дотнын сайд Абдур-рахмантай архи зооглож байгаад /1241 оны 12-р сард/ хээрийн ордондоо учир битүүлэг таалал төгсөв.
Их гүрэнд аюул нүүрлэж, түгшүүр нөмөрсөн дөрвөн жилийг зохиолч голлон өгүүлнэ. Дөргэнэ хатан төр барьсан дөрвөн жил хааны шадар сайд Махмуд Ялавич, Булгай чинсан нар Хар хорум хотоос дүрвэж Хотон /Гадан ч гэдэг/ ноёны дэргэд очсон байдаг. Харин их улсын нийслэлд Дөргэнэ хатны дэргэд Абу сайд шадарлаж тэр үед төрийн хэргийг, үзмэрч эм Фатима зохицуулж байсан гэдэг юм. Ийм эгзэгтэй үед Чингис хааны отгон дүү Отчигин ноён Хэрлэнгийн хөдөө арлаас Хар хорумын зүг дөхөж ирсэн явдал бий аж. Эцгийн отгон, галын эзэн тэрвээр төр булаах бодол байсаныг үгүйсгэх аргагүй. Ийм эгзэгтэй цаг үед Эмильд тохиромжтой цагийг хүлээж суусан Гүюг ноён, Бүри /Цагадайн ач/ андаа дагуулан цэрэглэн ирж, эх хатан Дөргэнэ төрийн тамгыг шилжүүлэхээс өөр аргагүй нөхцөл байдал үүсдэг.
Монголын гурав дахь их хаан Гүюгийг ширээнд залсан сүрт их ёслолын тухай ромын папын элч Гильом де Рубрук тодорхой тэмдэглэж үлдээсэн нь бий. Гүюг хаан тамга атгаад хоёр жил гаруйн нүүр үзсэн ч аливаад шударга хандахыг эрхэм болгож төрийн хутгуур Абу сайд, Фатима нарыг цаазаар аваачиж, тун ч удаагүй Дөргэнэ хатан учир битүүлэг нас барсан тухай романд уран, яруу өгүүлсэн бий.
Эл бүтээл нь Дамбын Төрбатын "Тэнгэрийн соёрхол" 12 боть романы 4-р боть юм.
