Ялгуун баатар Лаварын Сумъяа
Эрхлэн гаргасан: Соёмбо пресс ХХК
- ISBN: 978-99929-4-904-0
- Хавтас: Зөөлөн
- Хэвлэгдсэн он: 2012
- Хуудас: 419
- Хэмжээ: 240*170мм
- Жин: 725
- Үлдэгдэл: Дууссан
Ялгуун баатар Л. Сумъяагийн намтрын судалгааг 1990-д оноос өмнөх ба түүнээс хойшхи хэмээн хоёр үе шат болгон авч үзэж болох юм. Эхний үе шатанд түүний намтар, үйл ажиллагааг тусгайлан авч үзсэн бүтээл хараахан гараагүй боловч судалгааны цөөнгүй бүтээлд намтрыг нь товч тусган, үйл ажиллагааг нь үнэлж дүгнэсэн байдаг. Гэвч ихэнх бүтээлд зөвхөн 1921 оны Үндэсний ардчилсан хувьсгалд түүний гүйцэтгэсэн үүргийг товч авч үзээд, эцэст нь Л. Сумъяа мөн хувьсгалын явцад эх орон, ард түмнийхээ эрх ашгаас урваж, тэмцлийн зорилгоосоо ухарсан хэмээн дүгнэсэн байдаг. Ийм зохиолд Г. Навааннамжил, Х. Чойбалсан, Г. Дэмид, Л. Лосол нар болон Б. Ширэндэвийн бүтээл орохоос гадна БНМАУ-н түүхэнд түүнийг <ардын цэрэг, ард түмний эрх ашгийг хөсөрдүүлж, дайсан этгээдэд тусалсан> хэмээн дүгнэсэн байдаг. Судлаачид Л. Сумъяагийн талаар ийм дүгнэлт хийх болсон нь партизан Б. Пунцагийн бичсэн мэдээлэл, дурдатгалаас үүдэлтэй болох нь судалгааны явцад тодорхой болж байна. Баруу замын цэргийн тусгай ангийн дэд жанжин Л. Сумъяагийн удирдлагад явж байсан Б. Пунцаг байлдааны явцад жанжны тушаалыг зөрчиж алдаа гаргасан учир шийтгэл хүлээсэн бөгөөд үүнээсээ үүдэн Д. Сүхбаатарт Л. Сумъяагийн талаар хилс ташаа мэдээлэл бичиж, хожим дуртгалдаа түүнийг байлдааны явцад хувийн эрх ашгийг эрхэмлэ, цэрэг ардыг дарангуйлан, улс орны эрх ашгаас урвасан хэмээн бичиж үлдээсэн байна. Судлаачид Б. Пунцагийн бичсэнийг сайтар нягтлан үзэлгүй ашигласнаас дээрх өрөөсгөл дүгнэлтийг хийх болсон байна.
